“Het werd gezien als iets dat aan de markt moest worden overgelaten. En de stroombedrijven - de Tennets en de Lianders van deze wereld - hebben een aansluitverplichting, dus wanneer er een aanvraag binnen zou komen, zou er ook een kabel komen.”
Ze heeft zich erover verbaasd dat er lange tijd geen ambtenaar is geweest die zich daar heel intensief mee bemoeide, “tot er heel veel plannen voor datacentra kwamen en de stroomvoorziening - ze willen allemaal op groene stroom draaien - een landelijk vraagstuk begon te worden. Maar toen waren de plannen in Zeewolde al wat verder gevorderd en waren er zelfs al boeren uitgekocht.”
De plannen werden op 16 december vorig jaar in de raadsvergadering aangenomen door de gemeenteraad. “Er is een democratisch besluit geweest in de gemeenteraad en dan wordt het al heel gauw ‘onbehoorlijk bestuur’ wanneer je opeens gaat zeggen dat je het toch maar niet wilt omdat je het een beetje spannend begint te worden”, weet Houtekamer.
Voorwaarden
Gaandeweg het traject kwam ineens ‘Den Haag’ om de hoek kijken, merkte de NRC-journaliste. “In Den Haag is er vorig jaar een heel gekke hink-stap-sprong gemaakt; dat het college van Rijksadviseurs - ik had er nog nooit van gehoord - plots met een zeer kritisch rapport kwam over de komst van datacentra. Uit dat rapport is een aantal voorwaarden gedestilleerd en daar moest opeens de grondverkoop aan getoetst worden. Dat was voor iedereen een verrassing; die voorwaarden kwamen als een duveltje uit een doosje.” Het ging daarbij over zonnepanelen, energiezuinige apparatuur en restwarmtegebruik. “Maar dat vergt gigantische publieke investeringen, zoals een warmtenet, waar misschien helemaal niemand op zit te wachten.”
Houtekamer geeft aan dat er “heel weinig succesverhalen” zijn van grote datacentra waar de restwarmte optimaal wordt benut. “We hebben het hier over laagwaardige restwarmte, want het gaat om heel lauwe lucht. Je kunt wel hoogwaardige restwarmte leveren, maar dan moet je een duurder type datacentrum neerzetten. Als je ervoor kiest om de Hollandse wind z’n werk te laten doen, ben je goedkoper uit, maar kun je ook niet zoveel met de restwarmte.”
Sentiment
Mede daardoor groeide het sentiment tégen de komst van het datacentrum naar Zeewolde. “We moeten ontzettend zuinig zijn op onze energie en daar moet je wel over nadenken wanneer je zo’n bakbeest als Facebook binnenhaalt. Het is kwalijk dat ze in Den Haag veel te lang gewacht hebben met het maken van goed beleid. De komst van hyperscale datacentra heeft landelijke implicaties.” Wat dat betreft snapt zij “de frustratie bij het lokale bestuur van Zeewolde”.
De overweldigende verkiezingszege van ‘tegenstanders’ Leefbaar Zeewolde en ChristenUnie had Houtekamer wel aan zien komen. “Maar het heeft mij wel verbaasd bij dat zo weinig raadsleden de onvrede bij hun achterban hebben gevoeld of daarnaar gehandeld hebben.”
Schoppink vroeg Houtekamer aan het einde van het gesprek haar glazen bol tevoorschijn te toveren en te voorspellen over het datacentrum wel of niet naar Zeewolde zou komen. “Dat durf ik echt niet te zeggen. Om pr-technische redenen zou Facebook er wellicht beter aan doen uit te wijken naar een locatie waar minder weerstand is, maar het is een groot bedrijf met hele diepe zakken en wanneer de sfeer, misschien wel over vijf jaar, veranderd is, zou er weer anders tegenaan gekeken kunnen worden.”
085-0640737