Staatssecretaris Tuinman over kazerne Zeewolde: “Noodzakelijk, maar met grote gevolgen”

De aanwijzing van Zeewolde als voorkeurslocatie voor een nieuwe centrale kazerne van Defensie markeert het begin van één van de ingrijpendste ruimtelijke projecten in de geschiedenis van de jonge poldergemeente. De beoogde kazerne, goed voor ruim 600 hectare en de huisvesting van circa 7000 medewerkers, maakt deel uit van het Nationaal Programma Ruimte voor Defensie (NPRD), waarmee het ministerie op 57 plekken in Nederland wil uitbreiden. Voor Zeewolde ligt daarin één van de grootste puzzelstukken, een Mega kazerne voor 7000 militairen.

Tijdens een bezoek aan de gemeente benadrukte staatssecretaris van Defensie Gijs Tuinman dat de keuze voor Zeewolde niet vrijblijvend is. Volgens hem is het plan “vooral noodzakelijk”, verwijzend naar de veranderde internationale veiligheidssituatie en de behoefte om de krijgsmacht weer op te bouwen tot een slagkrachtige organisatie. Maar tegelijk toont hij zich ervan bewust dat de gevolgen voor Zeewolde enorm zijn. “Het heeft heel veel impact voor de mensen die hier wonen en werken,” zegt hij.

Samen optrekken, maar met harde voorwaarden

De gemeente heeft de Zeewolde-Defensie Alliantie opgesteld; een document waarin staat welke voorwaarden en kansen de gemeente stelt aan de komst van de Centrale Kazerne aan de Spiekweg. De gemeente vindt dat inwoners er niet op achteruit mogen gaan door de komst van de nieuwe kazerne. Ruimhartige compensatie voor agrariërs, verkennen van kansen voor woningbouw, leefbaarheid en bereikbaarheid zijn belangrijke punten waarop duidelijkheid nodig is.

Tuinman geeft aan deze uitgangspunten te begrijpen. “We kijken samen naar mobiliteit, naar bedrijvigheid, kansen in onderwijs. Uiteindelijk moet de gemeente er sterker van worden.”

Een gebied waar veel samenkomt

De staatssecretaris toont zich onder de indruk van de manier waarop Zeewolde verschillende functies combineert: natuur, recreatie, landbouw en bedrijvigheid. Hij noemt het bijzonder dat dit gebied 45 jaar geleden nog onder water lag en ziet in de poldermentaliteit een basis voor samenwerking. Maar die kwaliteiten maken de opdracht voor Defensie ook complex. De landbouwgrond in het zoekgebied behoort tot de meest productieve van Nederland, en een aantal agrarische bedrijven ligt direct binnen het toekomstige kazerneterrein.

Defensiemedewerkers zijn mensen die van aanpakken weten en samen willen bouwen aan een goede leefomgeving.

Zorgen en verdriet bij agrariërs

Dat laatste vormt het meest gevoelige onderdeel van het plan. Tuinman sprak tijdens zijn bezoek met meerdere boerenfamilies die mogelijk moeten wijken. Hij noemt de gesprekken “super aangrijpend” en zegt te begrijpen dat het proces te lang duurt. De boodschap die hij terugkreeg was helder: er is behoefte aan duidelijkheid en voortgang.

Volgens Tuinman ligt een deel van het probleem bij zijn eigen organisatie. Er zit handelingsverlegenheid in, zegt hij: “We zijn te terughoudend. Dat moet ik oplossen.” Hij belooft met een “breekijzer” terug te gaan naar zijn departement om procedures te versnellen.

Ruimtelijke impact voor inwoners

Ook inwoners van Zeewolde maken zich zorgen. Het dorp telt nu ongeveer 25.000 inwoners. De komst van 7000 defensiemedewerkers – plus hun gezinnen – betekent een langdurige groei die gevolgen heeft voor woningmarkt, bereikbaarheid, zorg, sport en onderwijs. Tuinman erkent deze zorgen, maar benadrukt dat Defensie wil bijdragen aan een prettig leefklimaat. “Defensiemedewerkers zijn mensen die van aanpakken weten en samen willen bouwen aan een goede leefomgeving.”

Besluitvorming en tijdpad

Het proces komt nu in een cruciale fase: eind dit jaar neemt het kabinet een definitief politiek besluit over de locatiekeuze. Begin 2026 moet er een bestuurlijk akkoord liggen met gemeente, provincie en regio. Daarna volgt een jarenlange fase van ontwerp, vergunningen, procedures en bouw.

Een project met meerdere gezichten

Wat opvalt in het gesprek met Tuinman is de dubbele realiteit van het project: de nationale noodzaak enerzijds en de lokale impact anderzijds. Voor Zeewolde is de inzet helder: alleen als de ontwikkeling de gemeenschap daadwerkelijk versterkt, is er draagvlak. Voor Defensie is het project strategisch noodzakelijk. Tussen die twee lijnen ligt de opgave om samen een plan te maken dat toekomstbestendig is — voor Nederland én voor Zeewolde.