Zeewolde

Gedragscode integriteit raadsleden

Onlangs heeft de fractie van Zeewolde Liberaal een melding integriteit gedaan bij de Burgemeester van de gemeente Zeewolde. Dit daar men bedenkingen had ten aanzien van het besluitvormingsproces om te komen tot de twee Verklaringen van geen bedenkingen tegen het projectafwijkingsbesluit zonnepark aan de Groenewoudseweg én het daaraan voorafgaande aanbestedingstraject van Staatsbosbeheer waarbij Sunvest de gunning heeft verkregen.

Afgelopen maandag 17 augustus presenteerde burgemeester Gorter zijn bevindingen van het vooronderzoek aan de pers. Naast zijn bevindingen had de burgemeester ook een aantal aanbevelingen.

Zeewolde Liberaal vindt de conclusies in het eindverslag integriteitsonderzoek die burgemeester Gorter al op 4 augustus jl. met de gemeenteraadsleden heeft gedeeld, minimaal onderbouwd en voorbarig. Volgens fractievoorzitter Rob Smeets zijn de conclusies gebaseerd op zeer beperkt onderzoek en is hij van mening dat de onderbouwing ervan vrijwel niet is geverifieerd:

Integriteit rapport minimaal onderbouw en voorbarig

"De getrokken conclusies en gedane aanbevelingen zijn echter gebaseerd op summier onderzoek en de onderbouwing ervan is niet of nauwelijks geverifieerd. Hierdoor zijn volgens ons veel aangehaalde zaken in het Eindverslag vrij eenvoudig ter discussie te stellen, wat de geloofwaardigheid van de conclusies niet ten goede komt."

Zeewolde Liberaal wil dan ook dat deze zaak tot op de bodem wordt uitgezocht. Er dient een breed onafhankelijk onderzoek te komen naar de integriteitskwesties die verder gaat dan enkel het functioneren van leden van het gemeentebestuur en de ambtelijke organisatie. Ook de verwevenheid van relaties en organisaties in dit project moet in dit door de raad in te stellen onderzoek worden meegenomen. De inwoners van Zeewolde hebben alle recht om te weten of de besluitvorming en aanbesteding van dit zonnepark is verlopen zoals het behoort.Zeewolde Liberaal wil dan ook dat deze zaak tot op de bodem wordt uitgezocht.

Zeewolde Liberaal zou het zeer betreuren als hun gerede twijfels ten aanzien van het besluitvormingsproces en aanbestedingstraject met betrekking tot het Zonnewoud vanwege te beperkt onderzoek, niet of onvoldoende worden weggenomen. Een zeer onwenselijke situatie die blijvend zal afstralen op het dorp, het gemeentebestuur, de ambtelijke organisatie en de gemeenteraad.

Gedragscode 

Op 10 december 2015 is de gedragscode integriteit gemeenteraad en gedragscode integriteit burgemeester en wethouders geactualiseerd. Hoewel het gebruikelijk is om de modelgedragscode over te nemen is er door burgemeester en griffier voor gekozen om dit niet in zijn geheel te doen. In de modelgedragscode wordt namelijk voorgesteld veel te regelen via meldingen en registers en die openbaar te maken. Die ervaren burgemeester, griffier maar ook gemeentesecretaris als “heel instrumenteel en te ver doorgeschoten” Dit met gevolg dat de gemeente Zeewolde geen integriteitsmeldingen hoeft op te nemen in een register.

Wat betekent dit?

Goed bestuur is integer bestuur. Daarmee is integriteit niet alleen een verantwoordelijkheid van de individuele politieke ambtsdragers, maar een gezamenlijk belang dat de hele organisatie en het hele bestuur in al zijn geledingen aangaat. De gedragscode richt zich daarom zowel tot de individuele politieke ambtsdragers als tot de bestuursorganen.

Het democratische systeem en de democratische processen kunnen niet zonder integer functionerende organen en functionarissen. Integriteit van politieke ambtsdragers verwijzen naar de zorgvuldigheid die politieke ambtsdragers moeten betrachten bij het invullen van hun rol in de democratische rechtsstaat. Dit betekent de verantwoordelijkheid nemen die met de functie samenhangt en bereid zijn verantwoording af te leggen, aan collega-bestuurders en/of (leden van) de volksvertegenwoordiging en bovenal aan de burger.

In de democratische rechtsstaat dient eenieder zich te houden aan de wetten en regels die op democratische wijze zijn vastgesteld. Dat geldt zeker voor de politieke ambtsdragers die (mede)verantwoordelijk zijn voor de totstandkoming van die wetten en regels. Zonder dat zal het vertrouwen in de democratische rechtsstaat worden ondermijnd en het draagvlak voor de naleving van de wetten en regels verdwijnen. Vertrekpunt voor de politieke ambtsdrager is dan ook de eed of gelofte die de politieke ambtsdrager bij de ambtsaanvaarding aflegt.

Respectvolle omgang

Integriteit is niet alleen een kwestie van regels, maar ziet ook op de onderlinge omgangsvormen. Een respectvolle omgang met burgers en organisaties, tussen politieke ambtsdragers onderling en tussen politieke ambtsdragers en medewerkers, met behoud van eigen politieke inhoud en stijl, is van groot belang.

De volksvertegenwoordiging stelt zowel voor de eigen leden als voor de dagelijkse bestuurders (voorzitter en overige leden van het dagelijks bestuur) een gedragscode vast. Dat is zo vastgelegd in de Gemeentewet. De gedragscode is richtsnoer voor het handelen van individuele politieke ambtsdragers en heeft tot doel hen te ondersteunen bij de invulling van hun verantwoordelijkheid voor de integriteit van het openbaar bestuur.

Voor de twee groepen van politieke ambtsdragers (volksvertegenwoordigers en dagelijkse bestuurders) is er een afzonderlijke gedragscode. Onderhavige gedragscode heeft betrekking op de volksvertegenwoordigers: raadsleden. Veel bepalingen zijn voor de volksvertegenwoordigers en de dagelijkse bestuurders (collegeleden) gelijk. Er zijn ook verschillen. Die hebben te maken met de staatsrechtelijke posities en met de voor hen geldende wettelijke (integriteits)regels. De gemeenteraad is een politiek orgaan. In de volksvertegenwoordigingen worden specifieke of (partij-)politieke belangen ingebracht voor het algemeen belang van de gemeente. Deze politieke ambtsdragers krijgen het mandaat van hun kiezers en de gedragscode dient de vervulling van het kiezersmandaat te ondersteunen.

Het handelen van het dagelijks bestuur en van de bestuurders staat ten dienste van de gemeente. De ambtsdragers aan wie en de organen waaraan het dagelijks bestuur is opgedragen, zijn over hun bestuurlijke handelen en over hun functioneren verantwoording schuldig aan de volks vertegenwoordigende organen. Aan het dagelijks bestuur en de bestuurders worden ook in de gedragscode bijzondere eisen gesteld om optimale openheid en controleerbaarheid mogelijk te maken.

Het rechtskarakter van de gedragscode is dat van een interne regeling, als nadere invulling en concretisering van de wettelijke regels. De gedragscode bevat in aanvulling op wettelijke regels gedragsnormen en regels over procedures, die de transparantie van het handelen van politieke ambtsdragers evenals van de besluitvorming over en de naleving van de normen vergroten. Zij vormt een beoordelingskader en leidraad bij twijfel, vragen en discussies.

Het niet naleven van de gedragscode heeft geen rechtsgevolgen. Sprake is van zelfbinding. De regels worden in gezamenlijk debat vastgesteld door de politieke ambtsdragers zelf. In dit licht moeten de regels in de code worden gezien. Dat maakt de gedragscode evenwel niet vrijblijvend. De volksvertegenwoordigers kunnen daarop worden aangesproken en zij dienen zich over de naleving ervan te verantwoorden. Het niet naleven van de gedragscode kan dus wel onderdeel worden van politiek debat en politieke gevolgen hebben.

Integriteit is een thema dat betekenis krijgt in het handelen. Een integriteitsbeleid dat alleen op papier bestaat is slechts een dode letter. Daarom moet het handelen van politieke ambtsdragers regelmatig onderwerp van gesprek zijn, juist ook onderling, en ook daarbij geeft de gedragscode ondersteuning. De code en de voorgestelde registraties zijn instrumenten. Integriteit is uiteindelijk niet in regels te vangen. In de woorden van de schrijver C.S. Lewis gaat het om ‘doing the right thing, even when no one is watching’.

Code voor Goed Openbaar Bestuur

Integer handelen kan alleen in een cultuur en organisatie waar ook de andere waarden van goed bestuur worden nagestreefd. De Nederlandse Code voor Goed Openbaar Bestuur benoemt een aantal kernwaarden van goed openbaar bestuur. Integriteit wordt hierin in één adem genoemd met openheid. ‘Openheid en integriteit’: “het bestuur is open en integer en maakt duidelijk wat het daaronder verstaat.“ De wetgeving (en de gedragscode in aanvulling hierop) bevat diverse voorschriften inzake openheid met het oog op de integriteit.

Die voorschriften kunnen betrekking hebben op openbaarmaking van nevenfuncties en/of neveninkomsten, van geschenken, buitenlandse reizen, excursies en evenementen. De registraties in de codes zijn bedoeld om de transparantie te bevorderen die belangenverstrengeling en onverantwoord en/of onjuist gebruik van publieke middelen door politieke ambtsdragers moeten tegengaan. De politieke ambtsdrager is primair zelf verantwoordelijk voor zijn integriteit en hij zal zich daar in alle openheid over moeten verantwoorden. De Nederlandse Code voor Goed Openbaar Bestuur verbindt openheid en integriteit met de kernwaarden participatie, behoorlijke contacten met burgers, doelgerichtheid en doelmatigheid, legitimiteit, lerend en zelfreinigend vermogen en verantwoording. Al deze kernwaarden klinken in verschillende mate door in de hierna volgende gedragscode.

Advertentie